بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر مشارکت اجتماعی در بین شهروندان 18 سال به بالای شهر تبریز

موضوع اصلی پژوهش حاضر بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر مشارکت اجتماعی می باشد. چهارچوب نظری تحقیق بر پایه دیدگاه پاتنام درباره سرمایه اجتماعی و نظریه های هالی، لیپست، اینگلهارت و جانسکی درباره متغیرهای زمینه ای قرار دارد. روش پژوهش از نوع پیمایشی بوده و برای جمع آوری داده های مورد نیاز از ابزار پرسشنامه توام با مصاحبه حضوری و برای سنجش پایایی ابزار پژوهش از آلفای کرونباخ استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل افراد 18 ساله و بالاتر است که در زمان تحقیق (تابستان 91) در شهر تبریز سکونت داشتند. جهت تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است. حجم نمونه400 نفر و شیوه نمونه گیری نیز تصادفی خوشه ای چند مرحله ای می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که میانگین مشارکت اجتماعی رسمی براساس جنسیت معنی دار نمی باشد. ولی در مشارکت غیررسمی معنادار بوده و مردان بیشتر از زنان مشارکت اجتماعی غیررسمی دارند. میانگین میزان مشارکت اجتماعی کل نیز از لحاظ آماری معنادار بوده و در بین مردان بیشتر از زنان است. تفاوت میانگین مشارکت اجتماعی افراد متـأهل و مجرد معنادار نمی باشد. همچنین؛ میانگین مشارکت بین سطوح تحصیلی متفاوت است. به طوری که افراد با تحصیلات فوق-لیسانس و بالاتر از میزان میانگین مشارکت اجتماعی بالاتری برخوردار هستند. رگرسیون خطی ساده نشان می دهد که تاثیر سرمایه اجتماعی بر مشارکت اجتماعی معنادار است. سطوح معناداری آزمون t نشان دهنده آن است که همه متغیرهای مستقل (تحصیلات، پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی، فعالیت، اعتماد بین شخصی، اعتماد تعمیم یافته ، اعتماد نهادی، شبکه روابط رسمی و غیررسمی) به جز سن، درآمد و مدت سکونت در محل زندگی بر متغیر مشارکت اجتماعی تأثیر داشته اند. بیشترین و کمترین عامل تأثیرگذار بر میزان مشارکت اجتماعی، به ترتیب شبکه روابط اجتماعی رسمی با ضریب تعیین 46/0 و تحصیلات با ضریب تعیین 24/0 می باشد. در رگرسیون خطی چند متغیره، مدل نهایی ارائه شده شامل پنج متغیر شبکه رسمی، شبکه غیررسمی، اعتماد نهادی، پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی و اعتماد بین شخصی می باشد. مقایسه بتاها نشان می دهد که بیشترین و کم ترین میزان تاثیرگذاری بر متغیر وابسته مشارکت اجتماعی کل از سوی شبکه روابط اجتماعی رسمی و اعتماد بین-شخصی اعمال می شود. بطور کلی مدل ارائه شده حدودا 33 درصد تغییرات متغیر وابسته مشارکت اجتماعی را تبیین می کند. و 67 درصد از عوامل خارج از قلمرو این تحقیق می باشد که باید در تحقیقات دیگر معلوم شود. تحلیل مسیر متغیرها نشان می دهد که شبکه روابط اجتماعی رسمی یکی از متغیرهای مهم در تبیین مشارکت اجتماعی می باشد. با توجه به اثرات کل بیشترین متغیر تأثیرگذار بر میزان مشارکت اجتماعی، شبکه روابط اجتماعی رسمی می باشد. واژه های کلیدی: مشارکت اجتماعی، سرمایه اجتماعی، اعتماد، شبکه روابط اجتماعی، آذربایجان شرقی (تبریز).